Specht en zoon, Willem Jan Otten

Een rijke man vraagt een schilder zijn zoon te schilderen. De schilder is iemand die bekend staat om zijn natuurgetrouwe portretten, dus zo vreemd is de vraag niet. Wel vreemd is dat de zoon dood is. ‘Werkt u ook naar de dood’, zo is de vraag aan de schilder.

Geholpen door video’s, foto’s en jeugdherinneringen weet de schilder uiteindelijk de gestorven jongen op het doek te vatten. Tot een bevriende kunstjournaliste hem iets vertelt dat de hele relatie tussen de man en zijn zoon in een ander daglicht stelt en de schilder zo van zijn werk walgt, dat hij het verbrandt.

Bijzonder is het perspectief, het hele verhaal wordt namelijk verteld vanuit het doek waarop het schilderij geschilderd zal worden.

Het doek kan zich weinig meer herinneringen van zijn tijd toen hij nog niet door de schilder gekocht was en op de rol hing in de winkel. Maar zijn bijzondere materiaal (Zeer Dicht Geweven Vier Maal Universel Geprepareerd) heeft hem wel het idee gegeven dat hij gebruikt zal worden voor iets bijzonders. Zijn uiteindelijke formaat laat dat ook zien, hij wordt twee meter bij honderdtwintig. Het doek beseft dat hij geen gewoon schilderij zal worden en even durft hij zelfs te dromen van een museum en honderden bezoekers.

Als hij na anderhalf jaar in het atelier gestaan te hebben eindelijk weet wat hij zal worden, begrijpt hij dat het misschien geen museum wordt, maar wel iets verhevens, via hem zal een jongeman tot leven worden gewekt.

Specht en zoon is geen dik boek, slechts 142 pagina’s, maar ik vond het wel een mooi boek. Het verhaal zelf is misschien wat dun en waarom de schilder de journaliste zo grif gelooft is me niet helemaal duidelijk geworden, net zoals ik de jeugdherinnering van de schilder niet zo heel goed begreep. Misschien hing het samen en was het zijn eigen schuldgevoel dat hem zo snel deed geloven dat de relatie tussen de rijke man en zijn aangenomen zoon niet zuiver op de graat was.

Mooi vond ik de vele verwijzingen naar het geloof; een schepper, een zoon die met Pasen tot leven gewekt zal worden, appels en de lijkwade van Turijn. Niet altijd heel subtiel, soms toch verrassend en goed gevonden.

Het perspectief vond ik heel origineel en bijzonder. Vanuit het doek, dat niet alles begrijpt maar wel alles meemaakt en waarneemt, krijgt het verhaal een andere lading dan wanneer je het vanuit de schilder had gezien. 

Uitgegeven in 2004 door uitgeverij Van Oorschot

Bladzijdes 142