Trots en vooroordeel, Jane Austen

Ik denk dat Pride and Prejudice één van de bekendste boeken van Jane Austen is en misschien zelfs wel de meest bekende. Het is in ieder geval één van de meest geliefde boeken in de Engelse literatuur.

Het is het verhaal van het gezin Bennet, met vijf dochters die allemaal een goed huwelijk moeten doen omdat het huis waarin ze wonen na de dood van hun vader naar een verre neef, meneer Collins, zal gaan. Dit is de grootste zorg van mevrouw Bennet, zij wijdt al haar aandacht hieraan en een groot deel van haar dwaze gedrag komt hieruit voort.

Groot is dan ook de vreugde als meneer Bingley een huis in de buurt huurt, want hij is een vrijgezelle heer met fortuin, en zal dus volgens de algemene opinie wel op zoek zijn naar een echtgenote. 

Zijn oog valt op Jane, de oudste van de zusters Bennet en hun genegenheid groeit, al laat Jane hier weinig van merken. Haar rustige en bescheiden aard laten dit niet toe. Maar al met al lijkt het erop dat er binnenkort een verbintenis aangegaan zal worden door de beide jonge mensen.

Helaas is het natuurlijk niet zo gemakkelijk. De beste vriend van meneer Bingley, meneer Darcy, is een stuk minder snel onder de indruk van de eenvoudige dorpse geneugten waar meneer Bingley juist zo van geniet. Darcy vindt het gezelschap van de meeste mensen onverdraaglijk en dat het hele dorp er wel op rekent dat hij de tweede dochter van de Bennets, Elizabeth, op het oog heeft, stuit hem tegen de borst. Hij is vastbesloten om een eventueel huwelijk tussen Jane en Bingley in de kiem te smoren.

Hij kan er echter niks aan doen dat Lizzy Bennet hem steeds meer opvalt, want haar intelligentie, originele geest en humoristische kijk op het leven, zorgen ervoor dat zij zich niet geïntimideerd voelt door de grandeur van Darcy. Ondertussen komt er in het dorp iemand uit het verleden van Darcy opduiken, die door zijn charme veel indruk maakt en alle vooroordelen over Darcy kan bevestigen.

Als Darcy ondanks zichzelf Lizzie een huwelijksaanzoek doet, heeft ze er dan ook geen enkel bezwaar tegen om hem af te wijzen. Maar al snel blijkt dat zij met haar vooroordelen misschien te snel is geweest en ook Darcy moet zijn trots inslikken om te bewijzen dat hij niet is wie men denkt.

Ik zal niet meer vertellen omdat degenen die het boek niet kennen het zelf moeten ontdekken, en degenen die het boek wel kennen weten wat er verder nog allemaal gebeurt.

Trots en vooroordeel is een boek met een heerlijke hoofdpersoon; Lizzy Bennet is intelligent en neemt zichzelf niet al te serieus. Ze is origineel, trouw in haar vriendschap en heeft de bereidheid om eerlijk naar zichzelf te kijken en durft zelfs van mening te veranderen.

Darcy is een fijne hoofdpersoon en ook hij verandert door het boek heen, van een hooghartige jongeman die zichzelf veel te serieus neemt, naar iemand die bereid is om zichzelf kwetsbaar op te stellen om Lizzy’s opinie over hem te veranderen.

Jane Austen is geweldig in haar manier van schrijven, haar levendige dialogen en geestige beschrijvingen zorgen ervoor dat dit boek sprankelt. Een ander woord is er eigenlijk niet voor.

Jane Austen is nooit grof, maar ze kan in haar spitsheid heel goed duidelijk maken wat ze van bepaalde personages vindt. Snobistische mensen als Caroline Bingley of Lady Catherine komen er niet goed af en zalvende en kruiperige mensen als meneer Collins worden in al hun dwaasheid neergezet. Tegelijkertijd is er begrip voor de motieven van mensen en wordt de menselijkheid van haar personages nooit uit het oog verloren.

Afkomst speelt zoals altijd een grote rol, net zoals fortuin en erfenissen. Net zoals in Verstand en gevoel, zullen de meisjes Bennet niet van hun vader kunnen erven en zullen zij hun huis uit moeten als meneer Bennet komt te overlijden. Daarom is dat huwelijk van het allergrootste belang, zeker als je vijf dochters onder de pannen moet brengen!

De Bennets zijn niet rijk, maar zoals mevrouw Bennet vol trots verklaart is het ook niet zo dat haar dochters in de keuken hoeven te staan. Het zal mooi zijn als de meisjes met een rijke man trouwen, maar het is ook weer niet zo slecht gesteld dat ze met elk huwelijk genoegen moeten nemen.

De meisjes Bennet zijn eigenlijk niet goed opgevoed, er waren leraren voor verschillende zaken, maar voor degenen die niets wilden uitvoeren, was er geen dwang en geen correctie. Dat de beide oudsten nog zo goed zijn terecht gekomen, mag wel een wonder heten, want een goed voorbeeld in hun ouders hebben ze eigenlijk ook niet gehad. Hun moeder is dwaas en oppervlakkig, hun vader afwezig en te zeer gesteld op zijn rust om ooit iets werkelijk serieus te nemen.

Dat Mary, Kitty en Lydia zich abominabel gedragen in gezelschap en dat Lydia dingen doet die uiteindelijk de kansen van al haar zusters kunnen duperen, lag in de lijn der verwachting.

Trots en vooroordeel bestaat eigenlijk uit twee gedeeltes, het eerste bestaat uit de kennismaking tussen de Bennets en de Bingleys en eindigt met het eerste huwelijksaanzoek van Darcy aan Lizzy. Trots van zijn kant en vooroordeel van haar kant voeren hier hoogtij. In het tweede deel moet Lizzie haar eigen fouten en die van haar familie onder ogen zien en toegeven dat Darcy hier wel een punt heeft en Darcy moet leren dat hij niet altijd alleen maar op zijn eigen oordeel af kan gaan en zijn trots opzij moet zetten.

Ik maakte voor het eerst kennis met dit boek toen de prachtige serie uit 1995 op de Nederlandse televisie werd uitgezonden, met Jennifer Ehle als Elizabeth en Colin Firth als Darcy. Ik was meteen gegrepen en vond het een fantastisch mooi verhaal.

De serie is nog altijd een lust voor het oog. De aandacht voor detail, de levendigheid van het script en de kleine dingen die er zijn toegevoegd om bepaalde dingen wat duidelijker te maken, terwijl een groot deel van de originele dialogen intact zijn gebleven maken dit nog altijd een genot om naar te kijken.

Heerlijk trouwens om ook het boek weer eens gelezen te hebben. Soms heb je gewoon een dosis Lizzy Bennet nodig.  

Originele titel: Pride and Prejudice (1813)

Deze Nederlandse uitgave: 2017 door Rainbow uitgeverij

Nederlandse vertaling: Elke Meiborg

Bladzijdes: 414