Eenzaam, de dapperen, Olga Majeau

Hoe werkt het geheugen? Waarom herinneren we ons sommige dingen wel en andere dingen helemaal niet en hoe komt het dat verschillende mensen dezelfde gebeurtenis zich anders herinneren?

In 1974 verongelukt Monique, echtgenote van Gustave en moeder van Bernard en Didier vlak bij haar dorp in het zuiden van Frankrijk. Vanaf dat moment is haar leven ten einde, maar ook dat van degenen die achterblijven, is onherstelbaar veranderd.

Het gezin valt eigenlijk uit elkaar, het verdriet is te groot om erover te praten. Vader Gustave doet ongetwijfeld zijn best, maar zijn leven draait alleen nog om zijn verlies. Bernard, de oudste zoon gaat zo snel mogelijk studeren en de jongste zoon Didier die nog maar zeven is als zijn moeder overlijdt, probeert het leven van zijn vader te vergemakkelijken en wil hem niet nog meer verdriet doen. Er wordt over Monique niet meer gesproken en langzamerhand groeit Didier op, zonder enige herinnering aan zijn moeder.

Gustave zal uiteindelijk hertrouwen met Claudette, die ervoor zorgt dat elk laatste restje met een verwijzing naar Monique in de kiem wordt gesmoord. De familiebanden worden er niet gezelliger op, vooral niet als Bernard en zijn vrouw niet op Claudette’s goedkeuring kunnen rekenen. Didier wil zo ver mogelijk weg van zijn familie en komt uiteindelijk via Canada terecht in Nederland, bij zijn Nederlandse vrouw.

Als Claudette, zijn stiefmoeder, overlijdt, komt ook het overlijden van Monique weer naar boven, of liever, het wordt steeds meer duidelijk wat er ontbreekt. Wat voor mens was Monique, waarom was het voor Gustave, Bernard en Didier onmogelijk om met elkaar te communiceren en hoe passen hun verschillende interpretaties van de gebeurtenissen in elkaar?

Olga Majeau schreef eerder Een schitterend isolement over haar Hongaarse familie, een boek dat ik heel erg mooi vond.

Ook Eenzaam de dapperen is weer een familiegeschiedenis, maar nu losjes gebaseerd op die van haar echtgenoot.

Sommige schrijvers hebben er moeite mee om de mix van feiten en fictie goed te krijgen, om die balans te vinden tussen er een leesbaar geheel van maken en informatie geven.

Olga Majeau heeft dat probleem niet, haar balans is perfect. Geen moment voel je je bekocht omdat er iets misschien niet honderd procent waarheidsgetrouw is. Je hebt het gevoel dat je de zoektocht van Olga Majeau en haar man volgt, terwijl het tegelijkertijd volkomen duidelijk is dat dit een literaire roman is.

Het boek is opgedeeld in drie delen, Heim, Wee en Moed. In het eerste deel staat het ouderlijk huis van Didier centraal en het begin van de zoektocht, als Claudette net overleden is.

In het tweede deel lees de vanuit het perspectief van Didier het verloop van zijn jeugd en in het derde deel komt het laatste stuk van het onderzoek aan bod. Eindelijk komt Monique enigszins uit de flarden van de tijd tevoorschijn en wordt ook duidelijk waarom alle drie zo anders op haar dood hebben gereageerd.

De eenzaamheid van de jonge Didier trof me zeer, maar tegelijkertijd ook het onvermogen van Gustave. Ongetwijfeld heeft hij zijn best gedaan, maar achteraf blijkt wel dat dit niet helemaal voldoende is geweest. En ook de reactie van Bernard kon ik begrijpen, terwijl de trieste conclusie is dat dit waarschijnlijk heel anders had kunnen gaan als ze maar met elkaar hadden gepraat.

Eenzaam de dapperen (titel komt van een western die Didier en zijn vader eens samen kijken) blijft nog lekker nagisten in je hoofd als je het dicht hebt geslagen, waardoor bepaalde lijntjes en lagen je alsnog duidelijk worden. Ik vind het fijn als een boek niet volkomen lineair is, maar als er langzaam steeds meer duidelijk wordt, terwijl niet alles door de schrijver wordt ingevuld. Dat is hier heel erg mooi en goed gedaan.

Kortom, Eenzaam, de dapperen is opnieuw een prachtig boek van een bijzondere schrijfster.

Uitgegeven in 2020 door uitgeverij Querido

Bladzijdes: 284