De wereld van Jane Austen
Ik heb hiervoor het geweldige boek Jane Austen’s world
van Maggie Lane, dat een overzicht geeft van Jane’s familie en
opvoeding, het dagelijks leven in die tijd en waar men zich mee bezig hield.
Het boek staat vol prachtige foto’s en er zijn ontzettend
veel voorbeelden uit de romans die Jane Austen schreef om de gebruiken en
gewoontes uit die tijd te illustreren.
Om een idee te geven van de tijd van Jane Austen, licht ik
er hier een paar onderwerpen uit. Iedereen die meer wil weten, kan ik absoluut aanraden
dit boek te lezen, want het vergroot je begrip van haar romans.
Regency
Jane Austen is geboren in 1775 en ze overleed in 1817. Ze
leefde in Engeland dat geregeerd werd door de koningen uit het Huis van
Hannover, een periode die ook bekend staat als de Georgian periode. Jane
leefde ten tijden van koning George III, die koning was van 1760 tot 1821.
Helaas was het noodzakelijk dat zijn zoon, de latere George IV, als regent de
macht overnam in 1811, omdat George III krankzinnig werd bevonden. De
regeringsperiode staat van 1811-1821 bekend als het Regentschap, oftewel de
Regency-periode.
Klassensamenleving
Regency Engeland was een vrij rigide samenleving, waarin
iedereen zijn plaats wist. In de latere, Victoriaanse tijd, zou het iets gemakkelijker
worden om bijvoorbeeld door handel of een goed huwelijk van klasse te
veranderen, maar nu stonden de rangen en standen nog grotendeels vast.
Bovenaan stond de hoge adel, die het grootste deel van het
land bezaten en een zetel hadden in het Hogerhuis, The House of Lords.
Deze groep komt in de boeken van Jane Austen eigenlijk niet voor.
Daaronder stonden de landadel en de gegoede burgerij. Dit
waren de leden van de lage adel en de dames en heren van stand, die geen titel
droegen. Dit is de groep waaruit de meesten van Jane Austen’s personages komen.
Deze groep was zeer beslist niet altijd rijk, maar behoorde door geboorte,
opleiding en opvoeding wel tot een bevoorrechte groep.
Hieronder stond de kleine burgerij waar je bovenaan de
ladder mensen als advocaten, kooplieden, onderwijzers en apothekers vond, en
daaronder winkeliers, klerken, boeren en ambachtslieden. Vakmensen die
weliswaar soms gestudeerd hadden, maar die zeker niet voldoende opvoeding en klasse
hadden om tot ‘heer’ of ‘dame’ gerekend te worden.
De laatste groep, het gewone volk, bestond uit de arbeiders,
de dagloners en de pachters. Het is uit deze groep dat de bedienden komen die
in de wereld van Jane Austen’s personages de kleding maken en wassen, de
maaltijden bereiden en al die brieven rondbrengen.
Opvoeding, opleiding en carrière.
Voor de groep landadel, maar vooral voor de gegoede
burgerij waren er niet veel mogelijkheden.
Ten eerste stelde de scholing niet heel veel voor. Jongens
konden les krijgen van een gouverneur of konden naar een kostschool gestuurd
worden. Dit kon een gerenommeerde school zijn zoals Rugby of Eton, maar ook
voor de armere leden van deze groep waren er mogelijkheden om je kind naar een
school te sturen, aangezien veel dominees of onderwijzers een privéschool begonnen, om op die
manier hun karige salaris aan te vullen.
De kwaliteit van het gegeven onderwijs was wisselend, het
curriculum bestond uit Latijn en Grieks en soms wat wiskunde en wat algemene
kennis van een beetje filosofie, wat natuurkunde (de elementen kennen), een flintertje geschiedenis (alle Engelse koningen kunnen
opdreunen) en een vingerhoed aardrijkskunde.
Voor meisjes was het nog slechter geregeld en veel meisjes
kregen alleen les van een gouvernante, al konden ouders nog extra leraren
inhuren voor bijvoorbeeld dansen of muziek of tekenen. Dit soort vaardigheden,
net zoals bijvoorbeeld het spreken van Frans, of goed kunnen handwerken, werden
op prijs gesteld.
Ook werden meisjes geacht om bepaalde huishoudelijke
vaardigheden te hebben, zodat ze een goed huishouden konden voeren, waarin er
binnen het budget, smakelijke maaltijden geserveerd werden en het huis schoon
en geriefelijk was.
Dit alles om een meisje voor te bereiden op het huwelijk,
want dat was het uiteindelijke doel. Helaas zouden sommige meisjes nooit
trouwen en hun lot was het om afhankelijk te zijn van de liefdadigheid van
familie, voor oudere familieleden te zorgen of voor het gezin van een broer die
weduwnaar oid was geworden. Mocht er geldgebrek zijn, dan was er maar één
mogelijkheid: een baantje als schooljuffrouw of gouvernante.
Voor de jongens was er wat dat betreft iets meer mogelijk, al hield dat ook niet over. Oudere zoons hadden misschien een landgoed waar voldoende opbrengst vanaf kwam om van te kunnen leven, maar jongere zoons en jongens uit armere gezinnen moesten een beroep uitoefenen konden hiervoor kiezen uit rechten studeren, de politiek ingaan, toetreden tot de kerk of dienst nemen in het leger. Aangezien de oorlogen tegen Napoleon bezig waren in de tijd waarin Jane Austen haar romans publiceerde, stonden vooral het leger en de marine in grote belangstelling en had een carrière hier veel aanzien.
Jane Austen door haar zuster Cassandra |
Vrije tijd, reizen en contact
Regency Engeland was een wereld waarin de Industriële
Revolutie nog maar net begonnen was, met alle veranderingen die deze revolutie
zou brengen. Een groot deel van het platteland en de steden waren nog niet
aangetast door de industrieën die er zouden komen en de eerste passagierstrein
zou bijvoorbeeld pas in 1830 rijden.
Reizen in de tijd van Jane Austen ging per koets, of als je
een man was eventueel per paard. Als je zelf paarden had en een koets, moesten
die paarden regelmatig rusten, of je moest om de zoveel mijl bij een
pleisterplaats de paarden wisselen. Je kon ook per postkoets reizen, maar een
ongetrouwde jongedame deed dit eigenlijk niet. Eventueel was ook de trekschuit
een optie.
Reizen ging via ongeplaveide wegen, wat een drama was
tijdens de winter of als het regende en het duurde behoorlijk lang om ergens te
komen. Het was dan ook niet verwonderlijk dat als je ergens ging logeren deze
logeerpartij ettelijke weken in beslag nam, om een beetje te compenseren voor
de heen- en terugreis.
Er waren meerdere mogelijkheden om de tijd te doden, het
lezen van romans of gedichten was populair, maar ook werden bordspelen gespeeld
of behendigheidsspelletjes gedaan.
Muziek maken was bijna de enige manier om van muziek te
genieten, want alleen in de grotere steden waren er concerten en als je dus een
avondje had met de buren, was het heel fijn als er iemand een instrument kon
bespelen.
Heel belangrijk om contact te houden met je familie en
vrienden was het schrijven van brieven. Er waren nog geen enveloppen, maar de
brief werd dubbel gevouwen en op de buitenkant werd het adres geschreven. Het
was zaak om zoveel mogelijk regels kwijt te kunnen, want er moest per vel
papier betaald worden. Een vaardigheid die hiervoor heel handig was, was het
kruislings schrijven, waarin je nieuwe zinnen schreef, dwars door de eerste
regels heen.
Post werd heel regelmatig verstuurd, in Londen waren er soms
wel acht bestellingen per dag, en hier werd dankbaar gebruik van
gemaakt.
In het boek Jane Austen’s world staat nog veel en
veel meer, over de inrichting van huizen, de mode, de maaltijden, de medicijnen
die gebruikt werden, de rechten van vrouwen, de slavenhandel en the British
Empire. Het is onmogelijk om hier alles te vertellen, ik wilde hier alleen even
een beeld geven van de wereld waarin Jane Austen leefde en waarin haar boeken
zich afspelen, omdat dit een wereld is die op het punt staat te verdwijnen, als
de Industriële Revolutie zich verder zal ontwikkelen. Veel romans uit de 19e
eeuw komen juist uit die Victoriaanse tijd, die in veel opzichten significant
anders is dan de Regency periode van Jane Austen.
Ik heb er in ieder geval zin in om me onder te dompelen in Jane Austen de komende tijd, dus er zullen regelmatig postjes voorbij komen die met haar boeken of met boeken over haar te maken hebben.
Jane Austen’s world (1996)
Bladzijdes: 141
Bij mijn weten is er geen Nederlandse vertaling
Wat beschrijf je dat weer helder! Als ik dit boek opzoek op Libris.nl, vind ik wel vier boeken over de tijd van Jane Austen. Ze hebben wel allemaal een lange levertijd. Op de Book Depository is het niet te krijgen en in de bibliotheek ook niet. Hoe kwam jij eraan?
BeantwoordenVerwijderenIk heb het in 1999 gekocht, dus het is geen recente aankoop van me. Misschien is het tweedehands te krijgen? Of via amazon.co.uk, ik zie daar nog een exemplaar staan (weliswaar met een andere voorkant, maar het is wel hetzelfde boek).
VerwijderenSucces (denk wel dat het een boek is dat jij interessant zal vinden, veel leuke feiten en wetenswaardigheden)
Groetjes,
Hoi Bettina, een prachtig stuk! Ik heb van Jane Austen alleen "Pride and Prejudice" gelezen, zowel in het Engels als in de vertaling en dat vond ik prachtig. Ik zou op zich haar andere boeken ook wel willen lezen, maar er is nog zoveel anders te lezen en vooral ook te zien dat voorrang krijgt, dat dat er wel nooit van zal komen. Groetjes, Erik
BeantwoordenVerwijderenDank je wel, Erik, leuk om te horen. Het fijne is dat deze boeken er zijn en als je er eens zin in krijgt, je ze altijd kunt lezen.
VerwijderenGroetjes,
Ik ben in de grijze oudheid (1982) afgestudeerd op de romans van Jane Austen, en heb toen ook allerlei boeken over haar tijd en leven gelezen, maar ik had gewild dat dit er toen ook al was. Het klinkt precies als het soort boek dat ik had verslonden.
BeantwoordenVerwijderenHet is echt een geweldig leuk en interessant boek, vol prachtige foto's ook nog. Ik ben me op dit moment aan het inlezen over Jane Austen, ik herlees de biografie en ik heb een boek van Lucy Worsley over haar, bijzonder interessant. Als jij nog een goed boek weet, houd ik me aanbevolen!!
VerwijderenGroetjes,
Helaas, ik heb geen echte aanbeveling. De boeken die ik destijds heb gelezen waren nogal wetenschappelijk van aard en afkomstig uit de Universiteitsbibliotheek, dus vast lang zo leuk niet als dit boek of dat van Lucy Worsley. Destijds was één van de standaardbiografieën die van Mary Lascelles, weet ik nog, maar ik vermoed dat die inmiddels een beetje achterhaald is.
VerwijderenDat is natuurlijk heel logisch, als je dit bestudeert voor je doctoraal scriptie heb je een iets ander slag boeken nodig dan de meer luchthartige waar ik nu naar kijk. Ik denk dat jij ook echt naar de tekst etc hebt gekeken en ik vooral de historische achtergrond een beetje leuk verteld wil hebben :-)
VerwijderenDe biografie van Claire Tomalin kan ik aanraden, die is echt heel fijn en goed geschreven.
Groetjes,