Jane Austen at home, Lucy Worsley

In de tweede helft van 2020 had ik een klein Jane Austen-projectje en was ik van plan om alle romans te (her) lezen. Ik heb dat niet helemaal afgemaakt, want hoewel ik vijf van de zes heb gelezen, heb ik destijds Emma niet opnieuw gelezen. Mijn project is daar gestopt maar op dit moment ben ik weer bezig met de boeken van Jane Austen te herlezen (Emma!) en allerlei andere boeken om Jane Austen heen te lezen. Kortom, nu komt deel twee van mijn project!

Elke historicus is zich er van bewust dat je bij het kijken naar het verleden te maken hebt met je eigen standplaatsgebondenheid. Dit wordt gevormd door onder andere je achtergrond, opleiding, interesses etc en dit beïnvloedt de manier waarop je naar een onderwerp of een periode kijkt. Die standplaatsgebondenheid is er altijd, het scheelt als je dit van jezelf weet!

Over Jane Austen zijn er tientallen boeken en biografieën verschenen. De vroegste al vrij snel na haar dood, maar hierin zie je duidelijk de waarden en normen van die tijd weerspiegeld. In de Victoriaanse tijd was er een bepaald idee over de ideale vrouw als de 'Engel van het huis',  en ook Jane Austen moest hieraan voldoen. In de biografieën uit die tijd werden alle zaken die niet binnen dit beeld pasten netjes genegeerd of iets anders voorgesteld. 

Maar Jane Austen was geen Victoriaanse, zij leefde in de Georgian-periode en haar karakter was een stuk complexer dan je op grond van die eerste verslagen zou denken. 

Lucy Worsley is naar mijn idee een geweldige historica en ik ben dol op haar documentaires en boeken. Ook zij heeft een biografie over Jane Austen geschreven en ik heb die vorige week gelezen. En ik heb ervan genoten. 

Lucy Worsley gaat in haar biografie uit van de huizen waarin Jane gewoond heeft. Het begint met de pastorie in Stevenson waar Jane in 1775 wordt geboren. Jane's vader was dominee en hoewel er niet echt gebrek was, was er ook beslist geen geld over. Vader Austen nam daarom schooljongens in de kost, om op die manier zijn inkomen aan te vullen. 

De familie Austen stond een beetje op de grens van klassen. Ze waren geen arbeiders, geen kleine burgers, maar hadden niet genoeg geld om echt mee te doen met de hogere klassen, hoewel ze hier wel contacten hadden. Een van de broers van Jane wordt zelfs door een rijk echtpaar geadopteerd en zal op die manier een mooie toekomst tegemoet gaan. Jane en haar zus Cassandra zullen hopelijk trouwen. Ongetrouwde dochters zonder inkomen hadden namelijk bijna geen mogelijkheden om zelf geld te verdienen en waren vaak gedoemd om in armoedige omstandigheden te leven. 

Cassandra was verloofd, maar haar verloofde stierf in het buitenland en Jane had enkele aanbidders, maar geen van die relaties kwam tot een huwelijk. ' De meisjes'. zoals ze genoemd werden in de familie, bleven dus bij hun ouders wonen.

Nadat hun vader met pensioen ging, moesten ze hun huis verlaten. De oudste broer van Jane, James, kwam als de nieuwe dominee in de pastorie te wonen en Jane, Cassandra en hun ouders verhuisden naar Bath, maar het leven was duur en hun inkomen was eigenlijk niet voldoende. Toen vader overleed, was het helemaal moeilijk om rond te komen. Gelukkig kwam er uitkomst en bood de rijke broer (die geadopteerd was) hen een kleine woning aan. Het was niet veel, maar ze konden er in ieder geval wonen. 

Jane was ondertussen al jarenlang aan het schrijven en haar boeken werden uitgegeven. Hier verdiende ze niet zoveel mee, aangezien ze bijvoorbeeld voor Pride and Prejudice het copyright had verkocht aan haar uitgever. Toen het boek een groot succes werd, verdiende hij eraan en niet Jane zelf. Ook roem was er in het begin niet, omdat haar naam niet genoemd werd. De boeken werden uitgeven onder 'by a lady', niet ongebruikelijk in die tijd. Er kwam dus wel wat geld binnen en de kritieken op haar boeken waren over het algemeen vrij lovend, maar heel veel heeft het Jane toch niet opgeleverd. 

Haar gezondheid was al nooit heel denderend en in 1817 ging het mis. We weten niet waaraan ze precies leed, het kan Addison ziekte zijn geweest of Hodgkin, maar een diagnose stellen is op deze manier altijd lastig. We weten wel dat haar gezondheid rap achteruit ging. Cassandra nam haar mee naar Winchester, om te zien of de artsen in het ziekenhuis hier nog een remedie hadden, maar het mocht niet meer baten. Jane was 41 toen ze stierf. 

Lucy Worsley weet op meesterlijke wijze duidelijk te maken hoe Jane Austen in elk van de huizen geleefd zal hebben en hoe de omstandigheden waren. Ze geeft algemene informatie over de Regency tijd en hoe de mensen toen leefden, en specifieke details over Jane Austen, met voorbeelden uit de brieven en de boeken van Jane Austen. Hierdoor krijg je een heel compleet beeld en die je bijvoorbeeld wat er in de boeken allemaal terecht is gekomen van Jane's leven zelf.

We komen te weten dat de familie in Stevenson onmodieus vroeg at, zodat er bij daglicht gekookt kon worden om kaarsen uit te sparen. We weten dat vader Austen voor Jane een draagbare schrijftafel kocht, zodat ze kon schrijven wanneer ze maar wilde en dat in hun laatste huis de huishoudelijke taak van Jane bestond uit het maken van de thee voor het ontbijt. Bovendien was er een tante die is opgepakt voor winkeldiefstal en was er een broer waar niemand het over had omdat hij ziek was.

Naast al deze heerlijke informatie die gewoon heel leuk om te lezen is, wordt ook het beeld van Jane's karakter en persoonlijkheid completer, als iemand die ook wel eens teveel dronk op een bal en een venijnige humor had die ze heel subtiel in haar boeken en brieven liet doorschemeren. 

Lucy Worsley schrijft zoals ze praat en terwijl ik het boek las, had ik het idee dat ik haar stem hoorde die het voorlas. Ik heb genoten van alle nieuwe details en voorbeelden die voorbij kwamen en heb het idee dat ik de boeken nu beter kan plaatsen en dat ik Jane Austen zelf beter begrijp. 

Lucy Worsley heeft natuurlijk ook haar eigen kijk op Jane Austen die bepaalt wat ze beschrijft en hoe, maar ze is zich hiervan bewust. Bovendien geeft ze regelmatig aan dat iets speculatie is of dat ze denkt dat het zo gebeurd kan zijn, maar dat dit niet zeker is.

Kortom, ik heb genoten van deze biografie en de originele insteek die Lucy Worsley heeft gevonden om niet gewoon de zoveelste biografie te schrijven, maar een boek dat echt iets toevoegt aan alle Austen-literatuur die er al is. 

Mijn enige minpunt is dat ook hier (net zoals in de uitstekende biografie van Jane Austen door Claire Tomalin (Hier) ) ook in Jane Austen at home geen stamboom staat. Ik vind de verschillende familierelaties een tikje ingewikkeld en had hier graag een hulpmiddel bij gehad. 

Verwacht de komende weken nog een aantal Jane Austen gerelateerde besprekingen, want ik heb hier weer erg veel plezier in!

(Nog) niet vertaald in het Nederlands

bladzijdes: 410