Sword of Honour (2001)

In ‘Sword of Honour’ de verfilming van de trilogie over de Tweede Wereldoorlog van Evelyn Waugh (bekend van Brideshead revisited) draait het om Guy Crouchback, gespeeld door Daniel Craig.

Guy komt uit een oude katholieke familie die nu een beetje in verval is geraakt. Als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt besluit Guy het huis van de familie in Italië te verlaten om dienst te nemen in het Engelse leger. Hij wil vechten tegen het kwaad van het fascisme en ziet deze oorlog als een rechtvaardige oorlog.

Omdat hij al vijfendertig is, willen de meeste regimenten hem niet meer hebben, maar uiteindelijk vindt hij onderdak bij de Halbardiers. (een regiment dat Waugh verzonnen heeft).

Voordat Guy naar de opleiding gaat, gaat hij langs bij Virginia, de vrouw waar Guy mee getrouwd was. Zij heeft hem verlaten om met Tommy Blackhouse  te trouwen, en is ondertussen al aan haar derde echtgenoot bezig. Voor Guy is zij echter nog zijn vrouw en hij blijft hopen dat ze bij hem terugkomt.

Na de opleiding gaan de nieuwe soldaten op hun eerste missie en Guy heeft de leiding. Helaas komt brigadier Ritchie-Hook ertussen door met een spectaculaire solo actie en de missie eindigt in een puinhoop. Guy krijgt de schuld en wordt het korps uitgegooid en teruggestuurd naar Engeland, waar hij bij de commando’s terecht komt. Hier ontmoet hij Tommy Blackhouse weer die zijn nieuwe commandant is. Ook ontmoet Guy Ivor Claire, een soldaat die zijn charme gebruikt om de kantjes ervan af te lopen.

Guy met achter hem majoor Hound
op Kreta

De commando’s gaan naar Kreta, waar Guy dient onder majoor Hound, een volslagen onbenul die geen idee heeft wat voor beslissingen hij moet nemen. Sergeant Ludovic lijkt dan uit beter hout te zijn gesneden en Guy kan met hem best opschieten. De missie in Kreta mislukt volkomen en de Engelse soldaten moeten zich terugtrekken. Majoor Hound draait door en wordt uiteindelijk in de bergen neergeschoten door sergeant Ludovic.

Tijdens de terugtocht waagt een aantal soldaten het om met een boot te ontsnappen. Geen gemakkelijke tocht over de Middellandse Zee en velen sterven. Ludovic en Guy komen samen in Egypte aan. Guy is de hele reis verward geweest door de dorst en de koorts en kan zich niets herinneren. Ook niet dat Ludovic een van de andere soldaten in de boot ook heeft vermoord. Ludovic probeert de rest van de oorlog Guy te ontlopen omdat hij bang is dat Guy hem zal aangeven.

In Egypte blijkt dat oude bekende Ivar Claire nog een stukje verder is gegaan dan de kantjes eraf lopen en dat hij zelfs is gedeserteerd. Guy gaat met enige desillusie terug naar Engeland, hoewel hij liever weer uitgezonden wil worden.

Virginia krijgt het tijdens de oorlog steeds moeilijker en moet op een gegeven moment zelfs haar jurken en bontmantels verkopen. Ze krijgt een verhouding met Trimmer McTavish, een eenvoudige soldaat, die door het leger wordt aangeprezen als ‘the working men's hero’. Ze raakt in verwachting, maar Trimmer wil er niets van weten. Virginia gaat terug naar Guy, die op dat moment thuis is met een gebroken been dat hij opliep toen hij parachutespringen oefende.

Guy en Virginia verzoenen zich en hoewel Guy de hele situatie kent, Virginia liegt hem niet voor, besluit hij opnieuw met haar te trouwen. Of liever, het huwelijk te vernieuwen aangezien ze volgens de regels van de Katholieke kerk nog altijd getrouwd zijn. Veel mensen verslijten hem voor gek, maar hij vindt dat nu hij werkelijk iemand kan helpen, hij dat moet doen.

Guy wordt uitgezonden naar Joegoslavië, om daar als verbindingsofficier tussen de partizanen en het geallieerde leger te functioneren. Er is een grote groep Joodse vluchtelingen aangekomen uit Italië, en Guy maakt zich er sterk voor om hen terug te laten keren naar Italië. Dit lukt hem ook.

In Londen is Virginia bevallen van haar zoontje, maar tijdens een luchtaanval op Londen wordt Virginia’s flat getroffen en zij is dood. Haar zoontje was bij Guy’s zuster en wordt voor de duur van de oorlog liefdevol door haar opgevangen.

Als de oorlog is afgelopen keert Guy terug naar het huis van zijn familie, dat nu van hem is en waar Virginia’s jochie op hem wacht.

In het boek trouwt hij nog opnieuw, maar dat komt in de film niet meer naar voren.

Guy wordt vanwege zijn afkomst, leeftijd en opleiding kapitein, maar hij krijgt nooit een hogere rang. Dat terwijl allerlei andere mensen, zoals Ludovic of McTavish, die een stuk minder scrupules hebben flink promotie maken en Guy aan alle kanten voorbij streven. Guy probeert het beste te doen, maar zijn goede bedoelingen pakken niet altijd goed uit, juist door Guy’s naïviteit.

Guy’s geloof is kenmerkend voor hem, veel dingen die hij doet; dienst nemen, trouwen met Virginia en haar kind opvoeden, komen hier uit voort. Veel mensen vinden hem hierin belachelijk, maar hij kan niet anders dan zijn eigen principes volgen. Voor de niet-katholiek is het echter niet zo opvallend in de film dat het ergerlijk wordt, voor de wel-katholiek zijn er een paar mooie herkenningsmomenten.

Voor Evelyn Waugh was Guy de verpersoonlijking van het oude Engeland, het betere Engeland. Het Engeland waar eer en trouw en principes nog een rol spelen. Het England dat na de oorlog nooit meer is teruggekeerd.

Types als McTavish, of Ludovic die een fortuin verdient met het schrijven van een roman, staan voor het nieuwe Engeland dat Waugh verachtte.

Deze constatering, dat Guy een Engeland vertegenwoordigt dat op het punt staat te verdwijnen, maakt ‘Sword of Honour’ aan de ene kant een beetje triest. Je ziet namelijk dat Guy’s daden weinig effect hebben, zeker niet in de oorlog. Aan de andere kant zijn sommige stukken echt ongelofelijk hilarisch. Het gedeelte over de opleiding die de nieuwe soldaten krijgen onder leiding van brigadier Ritchie-Hook heeft me hardop doen lachen. De volstrekte zinloosheid van de oorlog, de ineffectiviteit van wat mensen doen, afdelingen die langs elkaar heen werken en mensen die eigenlijk geen idee hebben waar ze mee bezig zijn worden allemaal treffend en vaak grappig beschreven.

Sommige stukken zijn ontroerend, het gesprek dat Guy met zijn vader heeft net voordat hij sterft, is heel erg mooi. Deze gebeurtenis sterkt Guy in het idee dat hij iets moet doen, dat hij zijn doel moet vervullen.

Ik heb deze mini serie (2 films van elk 1 ½ uur) gezien en ervan genoten. Daniel Craig is geweldig in zijn rol als Guy Crouchback en je ziet een aantal goede Engelse acteurs om hem heen.

Ik heb zelfs meteen het boek besteld omdat ik dat ook wilde lezen.