Black diamonds, Catherine Bailey

Wentworth house in Yorkshire is een groot landhuis dat eigendom was van de graven Fitzwilliam. Toen in 1902 de 6^e graaf Fitzwilliam stierf, was de familie op het hoogtepunt van haar rijkdom en macht. 

Het huis heeft de langste voorgevel in Engeland, bezit zo’n 365 kamers, duizend ramen en meer dan 7 kilometer aan gangen. Gasten kregen gekleurde confetti mee naar hun slaapkamers die ze achter zich konden strooien, zodat ze de volgende ochtend de weg terug konden vinden. Er werkten zo’n 80 bedienden in het huis en nog eens zo’n 300 op het landgoed.

De koolmijnen die de familie had waren voor een groot deel verantwoordelijk voor al deze rijkdom. Op kolen dreef het Britse Rijk en de industrialisatie in dat Britse rijk. 

De mijnwerkers zelf werkten over het algemeen onder verschrikkelijke omstandigheden voor een bijzonder laag loon waar een familie niet van kon rondkomen. Er waren nog geen wetten die hier voorzieningen in troffen en regelmatig waren er grote opstanden en stakingen waarin de mijnwerkers probeerden een betere woon- en werksituatie te krijgen. 

De mijnwerkers in de Fitzwilliam mijnen waren minder slecht af dan andere mijnwerkers, hun lonen lagen wel lager, maar de mijnen waren wel veiliger. Ook hadden de graven nog een feodale opvatting over hoe ze voor hun mensen moesten zorgen.

Wentworth house in gelukkigere tijden

William Fitzwilliam, of Billy Fitzbilly zoals hij door zijn mensen werd genoemd, was de kleinzoon van de oude graaf en hij werd in 1902 de nieuwe graaf. Zijn vader, die aan epilepsie leed en daardoor door de familie werd genegeerd, was namelijk al overleden. Aan Billy’s geboorte kleefden nogal wat geheimzinnigheden, zodat sommige familieleden beweerden dat hij niet werkelijk de erfgenaam was, maar een wisselkind. Dit zorgde voor heel wat bitterheid binnen de familie.

Billy moderniseerde het huis, besteedde veel van zijn tijd aan jagen (zes dagen per week als hij de kans kreeg) en was dolblij toen hij en zijn vrouw na vier dochters eindelijk een zoon kregen. Aangezien de titel en het bezit alleen via de mannelijke lijn kunnen worden geërfd, was een mannelijke erfgenaam onontbeerlijk. Peter, burggraaf Milton, was de trots van Billy en zijn vrouw. Als gevolg hiervan groeide Peter op als een verlegen en onhandige jongen, die deze schade ruimschoots inhaalde toen hij ouder werd en bekend raakte als een playboy.

In 1943 stierf Billy en Peter was de nieuwe graaf. Toen de Tweede Wereldoorlog afgelopen was, was de situatie in Engeland echter compleet anders dan veertig jaar eerder en eigenlijk was het bijna onmogelijk een groot huis als Wentworth te onderhouden. De mijnen werden genationaliseerd en de familie verloor daardoor een groot deel van haar inkomen. 

Toen Peter in 1948 omkwam bij een vliegtuigongeluk, leek het helemaal gedaan te zijn met de familie. Aan het ongeluk kleefde namelijk het schandaal dat Peter samen reisde met Kick Kennedy, de dochter de Joe en Rose Kennedy, met wie hij al een paar jaar een verhouding had.

De nieuwe graaf was een alcoholist die zelf geen nakomelingen had en toen hij stierf in 1952 kwam de titel aan de laatste erfgenaam van de eens zo grote en uitgebreide familie Fitzwilliam. Deze laatste graaf is zonder mannelijke erfgenaam in 1979 gestorven. Het trieste geval is dat hij de jongere broer is. Zijn oudere broer, die wel een zoon heeft gekregen, was echter tot bastaard verklaard door zijn eigen moeder, waardoor hij de titel niet kon erven en zijn zoon dus ook niet.

Wentworth house is in verschillende handen over gegaan, maar er moet veel aan gebeuren om het op te knappen en het onderhoud kost ook bijzonder veel (reken bijvoorbeeld duizend pond verwarmingskosten per week). Op dit moment is het huis niet toegankelijk voor het publiek. Het is afwachten wat er mee gedaan kan worden.

Wentworth house nu

Black diamonds is niet alleen de biografie van een familie, maar ook een sociale geschiedenis, waarin bijvoorbeeld de situatie van de mijnwerkers en de opkomst van de verzorgingsstaat worden beschreven. De titel slaat dan ook de op de kolen waar de rijkdom van de familie vandaan kwam.

Catherine Bailey heeft het probleem gehad dat veel van de belangrijke papieren van de Fitzwilliam familie zijn verbrand, door de verschillende familieleden zelf, maar in het bijzonder door de laatste graaf die in 1972 zestien ton aan familiearchieven liet verbranden, in een vuur dat drie weken door bleef gaan. Uit allerlei andere papieren en verslagen kan toch een goed beeld geschetst worden van de ondergang van deze familie. Een prettig geschreven boek vol details en interessante informatie, over de familie Fitzwilliam, over de mijnwerkers en over Engeland.

Een absolute aanrader.