Russische vrede

Tsaar Nicolaas II van Rusland

Eind 19^e eeuw begon de spanning in Europa een beetje op te lopen. De Frans-Duitse oorlog had Frankrijk achtergelaten met een sterk revanche-idee, de ren op de koloniën was niet voor elk land even gunstig afgelopen (met andere woorden: ze hadden naar hun idee niet genoeg koloniën gekregen) en de verschillende regeringen waren bezig met het sluiten van bondgenootschappen en het opvoeren van de wapenproductie.
Daarom wilde tsaar Nicolaas II van Rusland in 1898 een internationale vredesconferentie organiseren. Hij wilde dat er afspraken gemaakt zouden worden om het gebruik van wapens te beperken en dat men vooral diplomatie zou inzetten om conflicten te beslechten.

Nederland was in die tijd neutraal en daarom werd Den Haag uitgekozen als een aanvaardbare plek voor allerlei landen. Vertegenwoordigers van 26 landen kwamen hier in 1899 bijeen en maakten inderdaad afspraken om het gebruik van verschillende soorten wapens te verbieden. Ook besloot men om een permanent Hof van Arbitrage op te richten, waar landen vrijwillig naar toe konden om te laten bemiddelen in een onderling conflict. Dit hof bestaat tot op de dag van vandaag.

In 1907 werd er opnieuw een conferentie gehouden en in 1913 werd er zelfs, met behulp van de Amerikaanse filantroop Andrew Carnegie, een heel Vredespaleis gebouwd, dat ook nog altijd bestaat en waar bijvoorbeeld het Hof van Arbitrage en het Internationaal Gerechtshof onderdak hebben.

Het is altijd een beetje gevaarlijk om het ‘wat als’ spelletje met de geschiedenis te spelen, je kunt nu eenmaal niet zeggen dat als tsaar Nicolaas de uitnodiging niet had verstuurd, het Internationale Gerechtshof of één van de andere hoven ook niet had bestaan. Wel is het mooi om te bedenken dat tsaar Nicolaas in ieder geval wel de aanzet heeft gegeven.

Het is ook altijd een beetje gevaarlijk om rechte lijnen te trekken en vergelijkingen te maken tussen de geschiedenis en nu. Geschiedenis is nu eenmaal geen rechte lijn omdat er zoveel factoren een rol spelen. Maar als je bedenkt dat niemand in 1898 het van Rusland had verwacht om met een vredesvoorstel te komen, was men een paar weken geleden ook vrij verrast toen Poetin met een voorstel kwam aangaande Syrië. Geen inval (waarbij men zich alleen maar dieper in de nesten zou werken), maar een voorstel waar ook Syrië zich in kon vinden, zonder gezichtsverlies. Het is natuurlijk de vraag waar de VN inspecteurs mee aankomen en hoe het verder gaat, maar het is grappig dat Rusland de wereld soms zo kan verrassen.