Witte vleugels, zwarte vleugels, Sue Monk Kidd

Ieder mens heeft de mogelijkheid nodig om te groeien, om dromen te volgen en verlangens te realiseren. Iedereen wil graag een eigen pad kunnen volgen. Tegenwoordig is dit voor ons een vast gegeven, maar in de 19^e eeuw was dit nog niet zo vanzelfsprekend, zeker niet in Charleston in het diepe zuiden van South Carolina.

Van vrouwen werd verwacht dat zij zouden trouwen en een gezin zouden stichten, van slaven werd verwacht dat zij met een opgewekt gemoed zouden gehoorzamen en hun lot zouden aanvaarden.

Sarah Grimké kwam uit een van de meest gerespecteerde families uit Charleston. Sarah wilde rechten studeren en advocaat worden, maar deze droom werd wreed de kop ingedrukt, meisjes konden niet studeren en die onzin moest ze maar snel vergeten.

Helaas was Sarah te intelligent en te compromisloos om een goed huwelijk te sluiten, tot wanhoop van haar moeder en de rest van haar familie en was ze gedoemd een oude vrijster te worden.

Sarah trok zich het lot van de slaven die haar familie bezat aan en raakte er steeds meer van overtuigd dat de slavernij afgeschaft zou moeten worden. Haar vriendschap met het slavenmeisje Hetty, die aan Sarah als verjaardagscadeautje was gegeven toen ze elf werd, hielp hierbij. 

Sarah en haar jongere zuster raakten steeds meer betrokken bij de abolitionisten en vermengden dit met de strijd voor vrouwenrechten, iets waar de abolitionisten niet echt op zaten te wachten.

Parallel aan het verhaal van Sarah loopt het verhaal van Handful, of Hetty zoals ze door haar eigenaren wordt genoemd. Zij is het meisje dat als cadeautje aan Sarah werd gegeven en bij wie steeds meer het besef groeit dat ze vrij wil zijn. 

Haar moeder, Charlotte, is een goede naaister en daarom wordt ze door haar meesteres gewaardeerd. Na een vernederende straf groeit bij Charlotte echter het verzet, dat zich op allerlei manieren uit, met grote gevolgen.

Sarah Grimké heeft werkelijk bestaan, ze was een voorvechtster van abolitionsme en schreef pamfletten tegen de slavermij. Ook zette ze zich in voor vrouwenrechten. Als je een bestaande historische persoon gebruikt, bestaat de kans dat je verzandt in allerlei biografische details die het verhaal er niet per se interessanter op maken voor de lezer.

Daar is in dit boek echter geen sprake van. Het is een literaire verbeelding van het leven van Sarah Grimké en wat vooral werkt is het parallelle verhaal van Handful, waardoor gebeurtenissen een andere kleur kunnen krijgen.

Om het verhaal van Handful te vertellen heeft Sue Monk Kidd een paar historische aanpassingen moeten doen, maar die worden keurig aangegeven in de historische verantwoording.

Wat voor mij een eye-opener was, iets dat ik me echt nooit gerealiseerd heb, is dat de meeste voorvechters van abolitionisme in die tijd niet bepaald voorvechters waren van gelijke rechten voor zwarten. Afschaffing van slavernij was één ding, gelijke rechten voor zwarten een compleet ander verhaal waar de meesten nog niet aan toe waren.
Ook bij de Quakers was het idee van gelijkheid, voor mannen en vrouwen, voor blank en zwart, nog niet zover gevorderd als soms wel eens wordt voorgesteld.

Heel knap vond ik ook duidelijk worden hoe mensen verschillend kunnen reageren op een situatie, sommige slaven worden opstandig, anderen raken hun spirit helemaal kwijt, anderen bekommeren zich om hun eigen hachje en verraden hun mede-slaven. En al deze reacties zijn begrijpelijk in die omstandigheden.

Ook aan de andere kant van de zaak zien we deze verschillen. Sarah en haar jongste zuster namen afstand van alles en zetten zich in voor afschaffing, terwijl de rest van hun familie van mening was dat slavernij nu eenmaal noodzakelijk was en dat slaven best gelukkig waren. Zij snapten niet waarom Sarah daar zo ontzettend moeilijk over moest doen.

Witte vleugels, zwarte vleugels is een prachtige en vaak ontroerende historische roman over twee boeiende vrouwen en een vriendschap die, ondanks de moeilijke omstandigheden, toch op een bepaalde manier tot bloei kwam.

Oorspronkelijke titel: The invention of wings

Uitgegeven in 2014

Nederlandse uitgave 2014 door uitgeverij The house of books

Nederlandse vertaling: Monique de Vré

Bladzijdes: 416