De opkomst en ondergang van grootmachten, Tom Rachman

Opgegroeid met leugens, misleiding en bedrog woont Tooly Zylberberg nu in een klein dorpje op de grens tussen Wales en Engeland, waar ze een boekwinkel heeft gekocht. Eigenlijk heeft ze al een beetje spijt van de aankoop, ze is opgevoed om geen banden aan te gaan, niet met mensen en niet met bezittingen. Ze trok altijd rond van plaats naar plaats, net hoe het uitkwam en nu zit ze dus in dit kleine dorpje. De enige die ze echt regelmatig spreekt is Fogg, de jongeman die in de boekwinkel werkt en die, ondanks het feit dat hij nog nooit uit het dorp is weggeweest, zich eigenlijk een Parijzenaar voelt.

De boekwinkel is op zich een prettig wereldje, met boeken in categorien als ‘kunstenaars die hun wederhelft slecht behandelden’ en ‘Geschiedenis, de saaie feitjes’, maar toch heeft Tooly ergens het idee dat het allemaal tijdelijk is, dat ze elk moment weer ergens anders naar toe kan gaan, niet gebonden aan de plaats, de mensen of de tijd.

Dan krijgt ze een mailtje van iemand die ze kende uit New York, die haar meldt dat haar vader ernstig ziek is. Ondanks haar tegenzin vertrekt Tooly naar New York, om erachter te komen dat niets van wat ze altijd voor waar had aangenomen klopt en dat alle mensen die ze meende te kennen een andere rol spelen in haar leven dan ze had gedacht.

Het verhaal springt tussen drie periodes heen en weer. We zien Tooly in 1988 in Bangkok, als ze tien jaar oud is en daar woont met Paul, haar vader. Hij doet iets met computers voor Amerikaanse ambassades over de hele wereld en elk jaar woont Tooly dus ergens anders, waar ze weer opnieuw moet beginnen met wennen, school en zich thuis voelen.

In 1999 woont Tooly ondertussen in New York, met de oude Russische emigrant Humphrey, die van lezen en schaken houdt en blijkbaar een belangrijke rol in de opvoeding van Tooly heeft gespeeld. Ook Venn en Sarah hebben hun stempel op Tooly gedrukt, maar zijn niet altijd aanwezig in haar leven. Tooly loopt door de stad en ontmoet mensen, zoals de student Duncan met wie ze een relatie krijgt.

In 2011 woont Tooly dus in Wales in haar kleine boekwinkel en gaat ze naar New York om gehoor te geven aan het mailtje van Duncan. Ze weet niet wat ze denkt te vinden, maar wat ze vindt is anders dan ze had verwacht.

Tom Rachman weet de draden van dit verhaal en de verschillende tijden op meesterlijke wijze te verbinden, zodat langzaam, beetje bij beetje de situatie duidelijk wordt en we beseffen wat er met Tooly is gebeurd en welke rol de mensen in haar leven hebben gespeeld.

Tooly is tegelijkertijd sterk en onafhankelijk, maar ze heeft ook iets kwetsbaars, dat haar voor je inneemt. Knap ook weet Tom Rachman haar in de verschillende periodes van haar leven herkenbaar te houden, maar ook anders te laten zijn. De vrouw in 2011 is niet het kind uit 1988, maar de kern, zoals haar directheid, is nog wel hetzelfde. Dat heeft hij heel mooi gedaan.

Als alles anders blijkt te zijn, is dat voor Tooly ook een bevrijding, ze gaat niet bij de pakken neerzitten, maar weet de brokstukken te gebruiken om een nieuw leven voor zichzelf op te bouwen. Niet gebaseerd op de leugens die ze altijd heeft geloofd, maar op wat ze zelf weet en daarmee kan ze verder.

Ik kan niet goed genoeg uitdrukken hoezeer ik heb genoten van De opkomst en ondergang van grootmachten. Ik vond het een prachtig boek, met niet alleen een interessant gegeven, maar ook met een mooie en prettige schrijfstijl, die af en toe ook heel geestig en puntig is.

Ik denk dat dit boek in mijn persoonlijke top-3 van dit jaar terecht zal komen, het zal me verbazen als dat niet gebeurt.

Dit is het tweede boek van Tom Rachman, en omdat ik er zo van heb genoten ben ik natuurlijk ook op zoek gegaan naar zijn eerste boek De onvolmaakten. Die is nu gelukkig in mijn bezit en zal binnenkort besproken worden. 

Originele titel: The rise and fall of great powers

Uitgegeven in 2014
Nederlandse uitgave: 2014 door uitgeverij Meulenhoff
Nederlandse vertaling: Tjadine Stheeman en Onno Voorhoeve
Bladzijdes: 459
 
Dit is een van de drie boeken die ik mee mocht nemen van uitgeverij Meulenhoff bij het boekbloggersevent van 14 juni 2014.