Villa Triste, Lucretia Grindle

Het is 1943. Italië is op dat moment in oorlog. De geallieerden zijn geland op Sicilië en vechten zich een weg naar boven, Mussolini is gevangen genomen door de Italianen en er is op dat moment geen echte regering in Italië. De soldaten keren terug naar huis. 

Om te voorkomen dat de geallieerden in één ruk Italië kunnen innemen komen de Duitsers die Italië bezetten en Mussolini opnieuw als leider van Italië installeren. De fascisten die even onder waren gedoken uit angst voor de geallieerden en de communisten, komen nu weer vol triomf terug. 

Vanaf dat moment krijgt ook de Joodse bevolking van Italië het moeilijk, zij worden door de Duitsers vervolgd. 

Het verzet organiseert zich. Partizanengroepen worden gevormd die mensen helpen onderduiken, krijgsgevangenen helpen ontsnappen en sabotagedaden tegen de nazi’s en de fascisten plegen.

Er wordt door de Duitse bezetters en door de fascisten steeds strenger tegen de partizanen opgetreden en hulp aan het verzet wordt streng bestraft. In Florence staat de gevangenis bekend als de ‘villa triste’, het huis van verdriet. Hier komen de gevangen genomen partizanen terecht en de burgers die beschuldigd worden. Marteling en moord zijn hier geen uitzondering.

Caterina en Isabella zijn zussen. Caterina werkt als leerling-verpleegster en is verloofd, Issa studeert aan de universiteit. Ze wonen in Florence met hun ouders. Hun broer, Enrico, is in het leger, net zoals Cati’s verloofde. 

Als na de Duitse inval de Italiaanse soldaten het bevel krijgen om terug te keren naar het leger, deserteren Enrico en zijn vriend Carlo en zij gaan naar de partizanen in de bergen. Isabella gaat met hen mee en al snel zal zij een belangrijke rol voor de partizanen vervullen. Caterina is bang voor wat er kan gebeuren, maar ze laat zich door Isabella overhalen om ook mee te doen, door bij transporten waar vluchtelingen vermomd als gewonden naar veilige gebieden worden gebracht, als verpleegster het nodige overwicht te geven. 

De rol van de familie wordt steeds groter, als er ook soms mensen in de kelder verblijven en als er uiteindelijk van de Amerikanen een radio komt waarmee er geseind moet worden waar de belangrijkste Duitse stellingen zich bevinden. Informatie die nodig is om goed te kunnen bombarderen. 

Deze uitzendingen zijn ontzettend gevaarlijk, omdat de Duitsers kunnen peilen waar ze gehouden worden en de verzetslieden dan op kan pakken. De radio moet dan ook regelmatig verplaatst worden. Vlak voor een grote geallieerde aanval is het plan om in één keer alle cruciale informatie door te geven. Ondanks de goede organisatie loopt het mis. Alle leden van de familie worden opgepakt, met verschrikkelijke consequenties.

In 2006 wordt in Florence politie inspecteur Pallioti bij een moord geroepen. Een oude man is gevonden in zijn appartement, doodgeschoten en zijn mond zit vol zout. Tijdens het onderzoek blijkt dat er nog een oude man in een andere stad op dezelfde manier is neergeschoten. 

Beide mannen blijken oud-partizanen te zijn, die net een medaille wegens betoonde moed hebben gekregen. Zijn de moorden gepleegd door neo-nazi’s die verzetsleden willen straffen? Of hebben de zaken wortels in het verleden? Maar wie zou oud-partizanen willen ombrengen? 

Inspecteur Pallioti komt tijdens zijn onderzoek steeds verder, zeker als hij het dagboek van Caterina vindt, dat zij tijdens de oorlog heeft bijgehouden. Langzaam maar zeker wordt duidelijk wat er tijdens die verschrikkelijke nacht gebeurd is, en welke rol de gebeurtenissen in Villa Triste spelen.

Op de achterflap staat van de uitgever de aanprijzing dat dit een boek is voor de liefhebbers van Donna Leon en Tatiana de Rosnay. Ik snap zoiets echt niet. Donna Leon omdat het over een inspecteur gaat die van lekker eten houdt en een tikje filosofisch is? En Tatiana de Rosnay omdat het over een geheim in de Tweede Wereldoorlog gaat? Ik vind dat niet eens een aanbeveling, ‘haar naam was Sarah’ van Tatiana de Rosnay vond ik geen goed boek en ik ben heel blij dat dit boek er absoluut niet op lijkt.

Lucretia Grindle heeft met ‘Villa Triste’ namelijk een heel mooi en indrukwekkend boek geschreven. Historisch gezien kloppen de feiten, het is duidelijk dat Lucretia Grindle veel onderzoek heeft gedaan naar deze periode in Italië en in Florence. Het taalgebruik is mooi en de beide verhaallijnen lopen perfect in elkaar over. De moordzaak in het heden is spannend en leest als een trein. Inspecteur Pallioti is een sympathieke man, inderdaad een tikje filosofisch  en met humoristische observaties en mededogen. Hoewel gedeeltes van de zaak wel langzaam duidelijk worden was het tot bijna het laatst voor mij niet duidelijk hoe het precies in elkaar zat.

Het gedeelte dat in de oorlog speelt is indrukwekkend. Het is bewonderenswaardig hoe de partizanen bereid waren om hun leven te geven en hun verzetsdaden tegen de nazi’s te plegen. Je kunt niet anders dan heel veel respect voor hen hebben. Maar niet alleen voor de die-hard partizanen, maar ook voor de gewone burgers, die ondanks hun angst probeerden om dat te doen wat ze konden doen. Die beslissingen namen die ze nooit van zichzelf zouden hebben verwacht, omdat ze in situaties terecht kwamen die een gewoon mens zich niet voor kan stellen. 
De verschillen tussen de zussen Caterina en Isabella hierin worden ontzettend mooi en goed weergegeven. Het roept ook onmiddellijk weer de vraag op wat jezelf zou doen in een dergelijke situatie. Wat zou je doen en hoe ver zou je bereid zijn te gaan?

Iedereen hoopt dat hij of zij zo dapper is om daadwerkelijk in het verzet te gaan, maar de kans is groot dat de meesten van ons uit angst (voor onszelf of onze naasten) dat toch niet zouden doen. 

Gelukkig is voor ons de kans klein dat we ooit in een dergelijke situatie terecht komen, en je weet het natuurlijk pas zeker wat je zou doen als de situatie zich voordoet, maar soms is het goed om er toch weer even bij stil te staan. ‘Villa Triste’ laat je hier weer over nadenken.