De kleine vreemdeling, Sarah Waters

Sarah Waters is vooral bekend van haar boeken als ‘Fluwelen begeerte en ‘Vingervlug’, maar in dit laatste boek ‘De kleine vreemdeling’ slaat ze een iets andere weg in.

Het verhaal speelt zich af net na de Tweede Wereldoorlog. Een tijd waarin de oude klasseverhoudingen in Engeland veranderen. Een tijd waarin er een nieuw stelsel van ziekenzorg wordt opgezet. Dr Faraday is een vrijgezel van middelbare leeftijd en hij krijgt met beide veranderingen te maken.

In de buurt van het dorp waar hij huisarts is, staat het grote huis van de familie Ayres. Dr. Faraday kent dit huis nog van vroeger, toen hij een klein jongetje was en zijn moeder er als dienstbode werkte.

Hij wordt nu bij het huis geroepen omdat de familie hulp nodig heeft. Mevrouw Ayers kan de veranderende tijden niet echt aan. Roderick Ayers is teruggekomen uit de oorlog met een slecht been en brandwonden, en is niet bestand tegen de druk van het onderhouden van zo’n groot landhuis in een naoorlogse economie.

Caroline Ayers zijn zuster is degene die alles op moet vangen. Dr Faraday komt in huis om zijn medische diensten te verlenen, maar al snel wordt hij een soort huisvriend. Hij merkt dat de hele familie gebukt gaat onder de veranderde tijden. Er zijn geen dienstboden te krijgen, het huis is in verval, het landgoed brengt niets op en er moeten stukken land verkocht worden om er nieuwe woonwijken op te laten bouwen.

Maar er speelt nog iets; in het huis gebeuren vreemde dingen. Geluiden die nergens vandaan komen, de hond die opeens een kind aanvalt en vlekken op de muren die er eerst niet waren.

Roderick bezwijkt volkomen en wordt uiteindelijk opgenomen in een inrichting. Dr. Faraday verlooft zich met Caroline, maar hij kan de stroom gebeurtenissen ook niet keren met de mysterieuze doden als dieptepunt.

Wordt alles veroorzaakt door de hysterische aard van Caroline of mevrouw Ayers? Is Roderick gek? Is het een vorm van massahysterie? Is er echt iets aan de hand en is er een kleine vreemdeling in het huis in de vorm van een geest? En is die geest de neerslag van de Tijd, de wrok van het huis, of is het het overleden kindje dat komt spoken?

Sarah Waters heeft met dit boek een klassiek spookverhaal willen schrijven en dat vind ik niet helemaal gelukt. Wel vind ik een heel goede weergave van Engeland net na de Tweede Wereldoorlog. En het is een heel spannend verhaal, vooral omdat je je af blijft vragen waar de gebeurtenissen nu door worden veroorzaakt. 

Ik had het erover met vriendin M. en onze conclusie was dat de kleine vreemdeling dr Faraday zelf was. De kleine jongen die toen zijn moeder in het huis werkte er al stiekem rondneusde, zich als arts in de familie wist te werken en degene was die alles in gang kon zetten. Wie beter om de oudste zoon naar de rand van de waanzin te brengen en de andere twee zo hysterisch te krijgen dat ze zelfmoord plegen dan de vertrouwde huisarts?